Powoli kończy się bardzo wymagający dla wszystkich osób zajmujących się ochroną zwierząt bezdomnych czas w roku – czas opiniowania gminnych programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt. Zbliżamy się do 31 marca, czyli ostatecznego terminu uchwalenia przez gminy takiego programu – zaopiniowanego pozytywnie albo – no właśnie – negatywnie. Opinia, którą składa na podstawie art. 11a ust. 7 u.o.z. organizacja społeczna, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, działająca na obszarze danej gminy (czy też m.in. powiatowy lekarz weterynarii) jest niewiążąca, co oznacza, że może zostać uchwalony program pomimo wniesienia przez organizację społeczną uwag merytorycznych czy formalnych dotyczących wadliwości treści programu.

Czy oprócz wniesienia negatywnej opinii o programie organizacja społeczna może podjąć jeszcze inne kroki w celu doprowadzenia uchwały do zgodności z prawem? Tak – i to pomimo faktu, że w ustawie o ochronie zwierząt ustawodawca nie przewidział odrębnej procedury, jaką wszcząć może organizacja społeczna, jeżeli uchwalony program – w jej ocenie – jest wadliwy.

Czytając poniższy tekst proszę pamiętać, że nie stanowi on porady ani opinii prawnej, a wskazane poniżej kroki prawne niekoniecznie muszą sprawdzić się w każdej sytuacji faktycznej. Post ten ma charakter edukacyjny, poglądowy, są to jedynie rozważania teoretyczne autorki.

Teoretycznie zacząć można od pisma do właściwego miejscowo wojewody, który – jako organ nadzoru – może wszcząć postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały, a następnie wydać rozstrzygnięcie nadzorcze, orzekając o jej nieważności. W takim piśmie organizacja może zawrzeć zarzuty względem programu, wskazując na sprzeczność jej przepisów z prawem.

Jak wygląda cała procedura? W terminie 7 dni od jej podjęcia, organ wykonawczy gminy (czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta) przedkłada wojewodzie uchwałę w sprawie programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi (por. art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Uchwała sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały orzeka wojewoda w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia przez organ wykonawczy gminy. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać m.in. uzasadnienie faktyczne
i prawne.

Może okazać się, że wojewoda nie zdążył orzec o nieważności uchwały w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. Wówczas nie może on już we własnym zakresie stwierdzić nieważności programu. Nie oznacza to jednak, że organ nadzoru nie ma już żadnych opcji działania – może on bowiem zaskarżyć (zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym) uchwałę do sądu administracyjnego.

Jeżeli wojewoda nie wyda rozstrzygnięcia nadzorczego i nie orzeknie o nieważności uchwały czy też nie zaskarży uchwały do sądu administracyjnego, kolejnym krokiem może być poinformowanie o wadliwości programu prokuratora. Zgodnie z art. 70 ustawy Prawo o prokuraturze, jeżeli uchwała organu samorządu terytorialnego jest niezgodna z prawem, prokurator m.in. zwraca się do organu, który ją wydał, o jej zmianę lub uchylenie, a w przypadku uchwały organu samorządu terytorialnego prokurator może także wystąpić o stwierdzenie jej nieważności do sądu administracyjnego.

Teoretycznie istnieje również trzecia opcja, o której pisałam w poście:

Kto może zaskarżyć program opieki nad zwierzętami bezdomnymi?

Zakładając, że organizacja społeczna w konkretnej sprawie wykaże, że uchwała naruszyła jej interes prawny lub uprawnienie, może ona hipotetycznie samodzielnie zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

Powyżej opisane kroki dotyczą sytuacji, w których program opieki nad zwierzętami i zapobiegania bezdomności zwierząt jest – w ocenie organizacji społecznej – wadliwy. W kolejnym poście poruszymy natomiast inny problem – braku wykonywania przez gminę przepisów prawidłowo uchwalonego programu.