Odpowiedzi na tak zadane pytanie próżno szukać w sieci. To dlatego, że nie można skonkludować go prostym tak lub nie.

Poniżej znajdziecie ogólne rozważania w tym zakresie, które stanowią analizę przepisów kodeksu wykroczeń i kodeksu cywilnego, nie odnosząc się przy tym do żadnego specyficznego stanu faktycznego.

Przepisy kodeksu wykroczeń

Zgodnie z art. 135 kodeksu wykroczeń, kto zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży towaru, podlega karze grzywny. Generalnie więc, nieuzasadniona odmowa sprzedaży towaru stanowi wykroczenie.

Co może stanowić uzasadnioną przyczynę umożliwiającą odmowę sprzedaży towaru? Byłaby nią na przykład sytuacja, w której sprzedaż konkretnej rzeczy mogłaby zagrażać samemu kupującego lub innym osobom.

W przypadku sprzedaży zwierząt (które w myśl tego przepisu traktujemy jako towar) należy rozważyć, czy jest nią także podejrzenie możliwości niehumanitarnego traktowania zwierzęcia przez kupującego?

Takie podejrzenie może zachodzić, gdy np. osoba kupuje w sklepie zoologicznym chomika i ciasną klatkę lub rybę i szklaną kulę. W takiej sytuacji, konsekwencją sprzedania zwierzęcia może być niehumanitarne traktowanie, a przez to – przestępstwo znęcania się nad zwierzęciem. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 10 ustawy o ochronie zwierząt przez znęcanie się nad zwierzętami należy bowiem rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji. Znęcanie się nad zwierzętami jest przestępstwem stypizowanym w art. 35 ust. 1a u.o.z.

Wydaje się więc, że mogą istnieć takie przypadki, w których sprzedawca nie będzie odpowiadał za wykroczenie gdy odmówi sprzedaży zwierzęcia, jeżeli sprzedaż ta miałaby doprowadzić w następstwie do znęcania się nad zwierzęciem i – w konsekwencji – popełnienia przestępstwa. Każda sprawa powinna być jednak analizowana w kontekście konkretnego stanu faktycznego.

Przepisy kodeksu cywilnego

Stosownie do art. 543 kodeksu cywilnego, wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży. W takim wypadku oferta jest wiążąca, co oznacza, że umowa zostaje zawarta z chwilą zaakceptowania oferty przez kupującego, czyli w momencie wzięcia towaru z półki i udania się z nim do kasy w celu uiszczenia ceny. Od tej chwili sprzedawca nie może już odwołać swojej oferty, a kupujący ma roszczenie o wykonanie umowy.

W wypadku sprzedaży zwierzęcia w sklepie zoologicznym zwierzę będziemy traktować – na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt – jako rzecz, bowiem w sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy. Oznacza to, że wystawienie np. chomika na sprzedaż z oznaczeniem jego ceny będzie uważało się za ofertę sprzedaży, a kupujący poprzez wzięcie zwierzęcia i udanie się z nim do kasy zawrze w ten sposób wiążącą umowę sprzedaży, którą sprzedający powinien wykonać.

Sprzedający mógłby ewentualnie – w przypadku podejrzenia możliwości niehumanitarnego traktowania zwierzęcia w konsekwencji jego wydania – odmówić spełnienia świadczenia. Wówczas jednak byłby odpowiedzialny za ewentualną wynikającą z tego zachowania szkodę.

Hipotetycznie jednak, można argumentować, że ryzyko niehumanitarnego traktowania zwierzęcia jako powód niewywiązania się z obowiązków sprzedającego – dzięki odpowiedniemu stosowaniu przepisów, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt – mogłoby również wyłączać odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę spowodowaną brakiem wywiązania się z oferty.

Konkluzja

Osoby zajmujące się sprzedażą żywych zwierząt – czujących istot – powinny zawsze kierować się dobrem tych zwierząt. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt, zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Każde zwierzę wymaga przy tym humanitarnego traktowania, uwzględniającego jego potrzeby i zapewniające mu opiekę i ochronę (art. 5 w zw. z art. 4 pkt 2 ustawy o ochronie zwierząt).